Sensorische Informatieverwerking (S.I) is het kunnen opnemen, selecteren, waarnemen begrijpen en beleven van informatie die via de zintuigen wordt waargenomen en in het brein wordt verwerkt. De zintuigen liggen aan de basis van een zich ontwikkelend brein. Om adequaat te kunnen functioneren in het dagelijks leven is het belangrijk dat de zintuiglijke waarnemingen goed door het zenuwstelsel worden verwerkt. SI speelt een essentiële rol in de sensori-motore en sociaal emotionele ontwikkeling van kinderen.

Recent onderzoek laat zien dat SI problemen ( te sterk, te weinig, zoekend of vermijdend of extreem reageren) geregeld voorkomen zowel bij kinderen met- als kinderen zonder stoornissen of beperkingen. In de DSM 5 worden de deze problemen expliciet genoemd bij kinderen met Autisme Spectrum Stoornissen.

In deze module leert u met behulp van kennis en inzichten uit de Sensorisch Informatieverwerking ergo- of kinderfysiotherapeutische zorgvragen te onderzoeken en te behandelen. Na afloop van de cursus kunt U de keuzes voor de behandelvariabelen (kindvariabelen, omgevingsvariabelen, materiaal variabelen en interactievariabelen) motiveren en onderbouwen op basis van kennis, evidence en best practice en maakt u uw eigen handelen transparant voor anderen. U beschikt over de benodigde theoretische kennis om uw handelen te kunnen motiveren en onderbouwen. Uitgangspunten in deze module zijn de neuropschychologische verklaringsmodellen, samenwerking met ouders en andere betrokkenen en functionele behandeldoelen op participatieniveau.

Deze module Sensorische Informatieverwerking is specifiek ontwikkeld voor ergotherapeuten en kinderfysiotherapeuten. De module bestaat uit 10 lesdagen.

Sensorische Informatieverwerking (S.I.) is het proces van het kunnen opnemen, selecteren en integreren van informatie die via de zintuigen wordt op opgenomen en door het zenuwstelsel wordt verwerkt. Deze verwerking zorgt ervoor dat er acties gegenereerd kunnen worden die aanpassing van een kind aan de steeds veranderende fysieke, persoonlijke en intermenselijke omgeving mede mogelijk maakt. De accurate intake en verwerking van sensorimotorische informatie ligt ten grondslag aan het kunnen participeren in het dagelijks leven;: van mobiliteit tot het kunnen functioneren op school, zelf verzorging, het deelnemen aan sport/spel en hobby activiteiten en intermenselijke interacties in het sociale leven. In iedere activiteit van het dagelijks leven zijn bewegen en zintuigen met elkaar verbonden.

Onderzoek van Ahn, Miller et all (2004)toont met de Short Sensory Profile aan dat in de perceptie van ouders 13,7 % van de schoolgaande kinderen de criteria voor sensorische informatieverwerkingsproblemen haalt . Andere studies noemen dat 5% van de totale populatie schoolgaande kinderen tussen de 4-14 jaar de criteria halen. (Ahn,R.R, Milberger S. McIntosh 2014,Little) L.M., Tomchek,S.D., Dunn,W. 2016).

Kinderen met sensorische verwerkingsproblemen laten vaker dan leeftijdsgenootjes problemen zien ten aanzien van zelf verzorging, mobiliteit en sociaal functioneren (Armstrong, 2013, Cascio, 2010, Bar-Shalita, 2008, Hochhauser, 2010). In dit proces van zintuiglijke verwerking kunnen veranderingen en problemen worden onderscheiden in het proces van registratie tot verwerking en het al dan niet adequaat kunnen reageren. Het is duidelijk dat de diversiteit hierin groot is omdat ieder kind, iedere context en ieder gezin uniek is
Verandering in aanleg en/of functie van het zintuig kunnen een veranderde registratie en daarmee een atypische sensorische informatieverwerking als gevolg hebben met een directe impact op alle ontwikkelingsdomeinen.
Ook beperkingen ten gevolge van een veranderde anatomische aanleg en/of functies in het bewegen hebben een inperking in het kunnen aanpassen aan een steeds veranderende fysieke en sensorische omgeving.
Bewegingsproblemen hebben een weerslag op de mogelijkheid om sensorische ervaringen op basis van eigen regie te ervaren en te beleven. Dit gaat vaak gepaard met een veranderde beleving maar ook frustratie en/of pijn. Hiermee wordt de ontwikkeling in brede zin belemmerd.
Kinderen met sensorische modulatieproblemen reageren sterk (hyper-responsief, juist minder of niet (hypo-responsief) op binnenkomende prikkels. Dit kan gevolgen hebben voor het totaal functioneren van het kind en het participeren in dagelijkse activiteiten (Baranek 1999, Armstrong et all 2013, Dunn et all 2017). Het proces van informatieverwerking is voor ieder kind in ieder gezin en in iedere context specifiek. .
Het belang van een analyse van sensorische informatieverwerkingsprocessen in de veranderende ontwikkeling bij stoornissen, beperkingen, gezondheidsproblemen en de gevolgen ten aanzien van een verminderde of veranderde participatie is inmiddels in meerdere wetenschappelijke onderzoeken beschreven.

Deze ontwikkelingen hebben een wirwar aan terminologieën opgeleverd waardoor interventies als paddenstoelen uit de grond schieten. Dat maakt het er voor ouders niet duidelijker op een juiste interventiekeuze te maken en vraagt om een professionele, gefundeerde en kritische houding van de (kinder)ergotherapeut en kinderfysiotherapeut. Kinderfysiotherapeuten en ergotherapeuten krijgen in de praktijk steeds vaker vragen rondom prikkelverwerking in relatie tot kwetsbaarheden en kansen in het dagelijks functioneren.

Er is op dit moment geen wetenschappelijk aangetoonde behandelmethodiek voor kinderen met een veranderde, dan wel afwijkende zintuiglijke informatieverwerking. Er is wel veel onderzoek gedaan naar de problemen die deze kinderen ondervinden in het dagelijks leven; dit maakt het aannemelijk dat sensorisch gerelateerde interventies kunnen werken en kansen bieden.

De therapeut brengt  het functioneren vanaf de jonge leeftijd in kaart. Kennis van de normale sensomotorische ontwikkeling en mogelijke bedreigingen in een veranderde en zelfs afwijkende ontwikkeling in het functioneren van het kind maken preventie mogelijk, beperken gevolgen van functiestoornissen, vergroten activiteiten en bevorderen participatie.
Het kunnen doen van relevant onderzoek, d.w.z. het formuleren van de juiste onderzoeksvraag, het vinden van een grote onderzoeksgroep, het beperken van de hoeveelheid behandelvariabelen en het beschrijven van de behandelmethodiek blijkt tot nu toe nauwelijks haalbaar. Relevante bewegingswetenschappelijke, neurobiologische, neuropsychologische en gedragswetenschappelijke bronnen worden in deze module door de therapeut gebruikt om werkhypotheses te formuleren en te toetsten. Met behulp van evidence, best practice en last but not least klinische ervaring van experts worden keuzes gewogen en geprioriteerd. Zo kan de prikkelverwerking steeds weer al dan niet betrokken worden in het proces van klinisch redeneren en behandelen.

Het is nog steeds een misverstand dat de sensorische integratie therapie (S.I.) van Ayres dé behandelmethodiek is voor kinderen met welke vorm van prikkelverwerkingsproblemen dan ook. Reynolds et al. (2017) tonen dat er veel meer evidence based interventies mogelijk zijn in de ondersteuning van het kind met sensorische informatieverwerkingsproblemen en zijn ouders. Dat vraagt om een veelzijdiger benadering. Zo ontwikkelt het kinder ergo- en fysiotherapeutisch perspectief zich; het ondersteunen in functionele activiteiten in de context vraagt om maatwerk voor kind en ouder. Het integreren van sensorische informatie verwerking in het therapeutisch behandeltraject gericht op participatie is hierbij het uitgangspunt.

Deze module kent 4 leerlijnen

Scholingslijnen en doelstellingen:

In deze module zijn de volgende scholingslijnen en doelstellingen verwerkt:

– Kennislijn:

De deelnemer :

• beschrijft de zintuigen en het proces van zintuiglijke informatieverwerking en onderkent het belang van dit proces in de normale en veranderde ontwikkeling;
• benoemt en herkent sensorische informatieverwerkingsproblemen;
• beschrijft de relatie tussen zintuiglijke prikkelverwerking en activatie/regulatie;
• ontwikkelt een methodisch handelings- of begeleidingsplan gericht op het unieke kind;
• plaatst diverse visies ten aanzien het behandelen en begeleiden van sensorische verwerkingsproblemen in een historisch perspectief;
• past het methodisch handelingsplan toe en kan op klinische beslissingsmomenten onderbouwd en gemotiveerd keuzes maken;
• Beschrijft vanuit diverse referentiekaders (cognitief en neuropsychologisch, neurobiologisch) naar prikkelverwerking bij mensen met autisme;
• kent diverse theoretische en behandelmodellen met betrekking tot sensorische informatieverwerking;
• kan het sensorisch verwerkingsproces in het brein beschrijven.

– Analyselijn:

De deelnemer:

• kan de scores van de ‘Sensory Profile’ interpreteren en werkt deze uit in een
  kansen- en kwetsbaarhedenprofiel;
• herkent en beschrijft Sensorische Modulatieproblemen;
• Maakt een weloverwogen keuze uit testen, observaties en vragenlijsten  en kent de mogelijkheden en beperkingen van deze onderzoeks- en evaluatie-instrumenten;
• kan in het behandelproces matrixen herkennen en benoemen;
• kan kindgerichte informatie verzamelen aan de hand van de ‘Sensory Profile’ (video), observaties, vakgerichte aanvullende sensorische testen en observaties, ouderinterviews, en vragenlijsten;

– Vaardighedenlijn:

De deelnemer:

• ontwikkelt een ‘Zintuiglijk Activiteiten Programma’ aangepast aan de individu specifieke variabelen van het kind en ingepast in dagelijks strategieën en handelingen;
• kan uitleggen wat de relatie kan zijn tussen prikkelverwerkingsproblemen en het gedrag in verschillende contexten;
• kan  met behulp van het model van W. Dunn een zintuiglijk profiel creëren
• kiest in het behandelplan de behandelmatrixen die aansluiten bij de behandeldoelstellingen en kan deze keuze motiveren;
• kent modulatietechnieken en kan deze technieken overdragen aan ouders;
• herkent en benoemt behandelvariabelen in het behandelproces;
• kan het model ‘A-SECRET’ van L. Miller (Starcenter, Colorado) toepassen in het onderzoek en in de interventie;
• kan behandelmaterialen zintuiglijk analyseren en kent de mogelijkheden en beperkingen van materiaal in de behandeling en begeleiding van kinderen in de context van de zorgvraag.

– Communicatielijn:

De deelnemer:

• werkt samen met ouder(s)
• kent zijn eigen zintuiglijk profiel en kan dit gebruiken en aanpassen in zijn communicatie met kinderen en ouders;
• beargumenteert een keuze uit onderzoeksinstrumenten en kan deze keuze communiceren met ouders en teamleden;
• creëert de juiste context voor een gesprek met ouders of leerkrachten;
• analyseert in samenspraak met de ouders waar de prioriteiten ten aanzien van behandeling en/of begeleiding liggen;
• communiceert begeleidingsstrategieën met ouders of teamleden en daar waar mogelijk met het kind en kent de grondbeginselen van oplossingsgericht coachen.

De analyse- en behandelleerlijn zijn gebaseerd op het Methodisch Handelingsplan dat als model gebruikt wordt in de behandeling van kinderen met SPD.

Uitgangspunten bij deze module:

• Family-centered en strengths based benadering
• Integreren van prikkelverwerking in de functionele activiteit
• participatie van het kind bevorderen en zo ondersteunen dat het kind zich optimaal kan laten zien en ontwikkelen in het bewegend spelen, leren, mobiliteit, sociaal en maatschappelijk functioneren en de (zelf)verzorging en daardoor een optimale kwaliteit van leven heeft.
• Functionele behandeltrajecten en vaardigheden die direct toepasbaar zijn in de praktijk
• Evidence based (be)handelen: De therapeut gebruikt het best beschikbare bewijs uit onderzoek aangevuld met klinische expertise in het proces van klinisch redeneren.
• De therapeut werkt vanuit een methodisch handelingsplan dat aansluit bij het ICF-CY model en geïntegreerd wordt in het therapeutisch handelen 

Werkwijze:

• Docenten met ruime ervaring in het werkveld ondersteunen het leerproces met hoor- responsie- werkcolleges en praktijkopdrachten. Er wordt gebruik gemaakt van casuïstiek uitwerkingen en opdrachten waar de therapeut zelfstandig en met collega’s samen aan werkt
• Een persoonlijke benadering waarin ruimte is gecreëerd voor intervisiemomenten en het uitwisselen van kennis en praktijkervaring tussen docenten en deelnemers en deelnemers onderling.
• Activerend onderwijs: videoanalyses, casuïstiekopdrachten, uitwerken van een gezamenlijke eind-opdracht en presentatie , voorbereidende opdrachten en reflecterende verwerkingsopdrachten, zelfstandige literatuur reviews.
•  portfolio-opdrachten waardoor optimaal aangesloten wordt bij de individuele leervragen en het individu specifieke niveau van de deelnemers..

Evidence aangestuurd (be)handelen:

U kunt bij Anders Kijken naar Kinderen verwachten dat er een stevig wetenschappelijk fundament ligt onder de gegeven lessen. Wij hechten er waarde aan beschikbaar wetenschappelijk onderzoek  te integreren in onze modules. Wij hebben een uitgebreid netwerk aan contacten met wetenschappers, onderzoekers en professionals in- en buiten Europa. Hierdoor kunnen wij snel inspelen op nieuwe wetenschappelijke ontwikkelingen in het werkveld en de vertaalslag maken naar het interventieproces.

Het begeleiden en het behandelen van kinderen (in samenwerking met ouders) en volwassenen vraagt om best practise. Wij werken met ervaren praktijkdocenten die de vertaalslag kunnen maken vanuit de theorie naar de praktijk.

We werken in deze module met een methodisch handelingsplan waardoor klinisch redeneren wordt gestimuleerd en elke stap uit het handelingsplan zo gemotiveerd en onderbouwd mogelijk kan worden gemaakt. In deze module staan de samenwerking met ouders, het kind en betrokkenen, het werken vanuit en met functionele zorgvragen, het werken aan doelen op participatieniveau en het transparant kunnen maken van het eigen handelen centraal. Er ligt naast het individu-specifieke behandel- en begeleidingstraject een accent op de kind-systeemgerichte begeleiding. Deze module is meteen toepasbaar in de praktijk en leidt tot functionele behandeltrajecten.

Met vriendelijke groet en tot SIens op deze module!

Miriam Hufen

2. Algemene informatie:
Inlichtingen en aanmelding:
Voor inhoudelijke informatie over deze of andere modules kunt u contact opnemen met:

Miriam Hufen

071 8876472
info@anderskijkennaarkinderen.nl

Voor informatie over de organisatie en aanmelding kunt u contact opnemen met:

Annemieke Caminada

Oude Vest 91
Leiden
071 8876472

(Bij voorkeur op dinsdag of vrijdag)

info@anderskijkennaarkinderen.

Data 2020 voorjaar: (vol)

Data 2020 najaar: volgen, houd rekening met een wachtlijst!

De lestijden:
Onze lessen vinden plaats tussen 9.00-16.00 uur.

Literatuur:

De cursussyllabus wordt verzorgd door ‘Anders Kijken naar Kinderen’
en wordt op de eerste cursusdag uitgedeeld. U ontvangt op de eerste cursusdag de literatuurlijst en u kan dan de aanbevolen boeken bij ons inzien.

Verplichte literatuur

• Dunn, W. Sensory Profile, handleiding (4-12 jaar). Amsterdam: Pearson Assessment and Information B.V., 2013.
• Dunn, W, Leven met Sensaties
• Autisme en zintuiglijke problemen I.van Berckelaer-Onnes, S.Degrieck en M.Hufen (Boom uitgeverij)

Doelgroep:

Accreditatie: Deze module is geaccrediteerd voor ergotherapeuten met oefentherapeuten met 98 punten en voor kinderfysiotherapeuten met 94 punten.

Aantal deelnemers: minimaal 10 maximaal 24.

Contacturen: 64 uur.

Studie-uren: 40

Het aantal studie-uren wordt verklaard door de portfolio opdrachten die het ontwikkelen van competenties in deze module ondersteunen en garant staan voor de ontwikkeling van persoonlijke doelen in het therapeutisch handelen, naast een intensieve eindpresentatie opdracht.

Deze module was geaccrediteerd voor ergotherapeuten en oefentherapeuten met 104 punten (accreditatie is opnieuw aangevraagd en voor kinderfysiotherapeuten met 94 punten. Ook voor kinderfysiotherapeuten aangesloten bij het keurmerk is deze module geaccrediteerd.

Opzet en werkwijze:

De module bestaat uit 10 lesdagen en één facultatieve intervisie dagdeel waar deelnemers in kleine groepen gebruik mogen maken van begeleiding van een van onze docenten bij praktijk- of opdrachtvragen.

Wij verwachten dat therapeuten die deelnemen aan deze module de Sensory Profile (SP) kunnen afnemen. Wij besteden geen tijd meer aan het scoren en de basisinterpretatie van de SP. Als u niet eerder een opleiding of studiedag hebt gevolgd overleg dan met ons of u voldoende basiskennis heeft om zonder extra scholing m.b.t de Sensory Profile aan te sluiten. Cursisten die de SP nog niet kunnen scoren en interpreteren kunnen vooraf een studiedag volgen waarvoor wij 50 euro korting geven.

Er wordt met verschillende didactische werkvormen gewerkt. Er zijn hoorcolleges, werkcolleges, groepsopdrachten, casuïstieklessen en (praktijk)workshops. 

Aan het einde van de module is er een casuïstiek-verwerkingsopdracht in teamverband.

Certificering:

De eindopdracht moet met een voldoende worden afgesloten en er mag niet meer dan één dagdeel gemist worden. De deelnemer krijgt de mogelijkheid de gemiste uren in een volgende module in te halen. Bij voldoende aanwezigheid en een voldoende afgeronde eindopdracht ontvangt de deelnemer het certificaat.

Kosten:

De kosten voor de 10-daagse module zijn 1950 euro inclusief cursusmateriaal en lunches. Dit is exclusief de verplichte literatuur.

Docenten:

Miriam Hufen; ergotherapeut, cursusleiding
John Bos; neuropsycholoog en fysiotherapeut
Lonneke Winters; logopedist
Robert de Hoog; kinderfysiotherapeut
André Rietman; neuropsycholoog en ergotherapeut

Edwin Harms; fysiotherapeut, ambulant begeleider en coach
Tiana van Oosten; fysiotherapeut
Chantal O’Dwyer-Huiskes; kinderfysiotherapeut

Inschrijving:

U kunt zich op de volgende manieren inschrijven voor deze cursus:

• Via de website
• Telefonisch:
  071 8876472, wij nemen uw gegevens op en plaatsen u op de
  deelnemerslijst. Als er meteen plaats is op een module sturen wij u
  een definitief inschrijfformulier.

• Email info@anderskijkennaarkinderen.nl